گروه فیزیولوژی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (1804 مشاهده)
اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری مزمن و عود کننده با ماهیت پیچیده زیستی، روانی و اجتماعی است که شامل سه مرحله مصرف مواد، محرومیت یا ترک مواد و بازگشت مجدد به سوء مصرف مواد می‌باشد. بازگشت مجدد به سوء مصرف مواد مانع اصلی درمان اعتیاد است. میزان بازگشت افراد در طول یک سال ترک به طور متوسط بین 40 تا 60 درصد برآورد شده است و علی رغم تحقیقات گسترده پیش بالینی و بالینی، شیب بازگشت به سوءمصرف مواد مخدر طی نیم قرن اخیر بدون تغییر مانده است. از طرفی دیگر اغلب مطالعات در حوزه اعتیاد بر روی مدلهای حیوانی آزمایشگاهی انجام شده که نتایج آنها به‌طور کاربردی قابل ترجمه به مطالعات بالینی نمی‌باشند، از این رو به نظر می‌رسد علت عدم‌درمان قطعی انواع روشهای درمانی این بیماری شاید به این خاطر باشد که مکانیسمهای دقیق درگیر بازگشت به سوءمصرف به‌خوبی مورد مطالعه و کاوش قرار نگرفته و مطالعات پیش‌بالینی آنگونه که باید قابل تعمیم به شرایط بالینی نبوده است. بنابراین با توجه به اهمیت شناخت پدیده بازگشت به سوءمصرف مواد، در این مقاله مروری قصد داریم با نگاه فیزیولوژیکی از جنبه‌های مختلف از جمله معرفی مدلهای حیوانی، مکانیسمهای سلولی- مولکولی، عوامل مستعدکننده، معرفی بیومارکرها، رویکردهای درمانی شیمیایی، الکتریکی، شناختی رفتاری و طب سنتی ایرانی این پدیده را مورد بررسی قرار دهیم تا با درک هر چه بهتر این پدیده تحقیقات در حوزه درمان اعتیاد هدفمند و کاربردی‌تر از گذشته مورد ارزیابی و انجام قرار گیرد.
Taghipour M, Pachenari N, Azizi H, Naseri M, Semnanian S. Relapse: past, present findings and future perspective. Ir J Physiol Pharmacol 2020; 4 (1 and 2) :18-1 URL: http://ijpp.phypha.ir/article-1-435-fa.html
تقی پور مینا، پاچناری نرگس، عزیزی حسین، ناصری محسن، سمنانیان سعید. بازگشت مجدد به سوء مصرف مواد: یافته های گذشته، حال و چشم انداز آینده. مجله فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران. 1399; 4 (1 و 2) :18-1
