گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده: (1533 مشاهده)
زمینه و هدف: با توجه به غنی‌بودن یونجه از فیتواستروژنها، و تاثیر مثبت فیتواستروژن بر استخوان، هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر عصاره اتیل استاتی یونجه بر پوکی استخوان ناشی از برداشت تخمدان بود. روش‌ها: سی سر موش صحرایی ماده نژاد ویستار 3 ماهه، دو هفته پس از تخمدان‌برداری، به طور تصافی به گروههای شم (جراحی بدون تخمدان‌برداری)، تخمدان‌برداری، بدون تخمدان‌برداری + 4 گرم بر کیلوگرم عصاره در جیره، تخمدان‌برداری + 2 گرم بر کیلوگرم عصاره در جیره، وتخمدان‌برداری + 4 گرم بر کیلوگرم عصاره در جیره، تقسیم شدند. پس از 75 روز تیمار، مقادیر آلکالین فسفاتاز، کلسیم و فسفر در سرم و استخوان ران، و منیزیم و استروژن در سرم اندازه‌گیری شدند. همچنین تراکم مواد معدنی استخوان ران و تغییرات بافتی آن در گروههای مورد مطالعه مقایسه شد. یافته‌ها: مقادیر کلسیم، فسفر، منیزیم و تراکم مواد معدنی در گروههای مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری نداشت. غلظت استروژن در گروههای تخمدان‌برداری‌شده کمتر از گروه کنترل و گروه کنترل دریافت‌کننده عصاره بود. فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز در سرم گروه تخمدان‌برداری‌شده حداکثر و در استخوان ران این گروه حداقل بود (0/05 ˂ p). کاهش ضخامت استخوان متراکم، ضخامت تیغه استخوان اسفنجی و کاهش قطر و تعداد سیستم هاورس در گروه تخمدان‌برداری‌شده کم شده بود که به دنبال مصرف عصاره به صورت وابسته به دوز بهبود یافت. در گروه بدون تخمدان‌برداری + 4 گرم بر کیلوگرم عصاره در جیره، نیز این پارامترها افزایش نشان داد. نتیجه‌گیری: عصاره اتیل استاتی یونجه با عوارض استخوانی ناشی از کمبود استروژن در موشهای تخمدان‌برداری‌شده مقابله می‌کند. به نظر می‌رسد این اثر از طریق تعدیل افزایش فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز سرم و کاهش سطح سرمی استروژن ناشی از تخمدان‌برداری باشد.
